By Nay Thiha
ျမန္မာလူမ်ိဳးဆိုရင္ လက္ဖက္မစားဖူးတဲ့သူမရွိသေလာက္ရွားမယ္ထင္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ဘိုးဘြားမိဘေတြကေတာ့ လက္ဖက္သားႏုႏုေလးကိုဆီနည္းနည္းဆမ္း၊ ႏွမ္း၊ ပုစြန္ေျခာက္၊ ၾကက္သြန္ျဖဴေၾကာ္တို႔နဲ႔ေရာနယ္ျပီးတဇြန္းစားလိုက္၊ ငရုတ္သီးစိမ္းနဲ႔ၾကက္သြန္ျဖဴေလး၀ါးလိုက္နဲ႔ စားေလ့ရွိပါတယ္။
တကယ္ေတာ့လက္ဖက္သုပ္ဟာျမန္မာ့ရိုးရာထမင္း၀ိုင္းမွာ၀င္ဆံ့တဲ့ဟင္းတပြဲျဖစ္သလို၊ စားျမိန္စာအျဖစ္လည္းအသံုးေတာ္ခံႏုိင္ပါေသးတယ္။ ဒါ့အျပင္ဟင္းလ်ာေတြနဲ႔တြဲဖက္ခ်က္ျပဳတ္တဲ့အခါမွာလည္း သံုးေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီလိုစြယ္စံုရတဲ့လက္ဖက္ကိုႏုိင္ငံတကာတင္ပို႔ေနတဲ့ Yatharwathi Company ရဲ႕ပဲ့ကိုင္ရွင္တေယာက္ျဖစ္သူ မခင္ရဲရူပါေအးနဲ႔စကားေျပာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ မရူပါဟာ ခင္ပြန္းသည္ျဖစ္သူကိုမ်ိဳး၀င္းေအာင္နဲ႔အတူတူ Yatharwathi ကိုတည္ေထာင္ခဲ့တာပါ။
“အစ္မတို႔ ၂၀၁၄ခုႏွစ္ေလာက္ကစျပီး Yatharwathi Company အေနနဲ႔လက္ဖက္ကို ႏုိင္ငံတကာတင္ပို႔ေနတာပါ။ ရွမ္းေရႊေတာင္အမွတ္တံဆိပ္နဲ႔ အဓိကက ၅၀တန္လက္ဖက္ထုပ္ေလးေတြကိုေတာ့ ျပည္တြင္းေစ်းကြက္မွာေရာင္းခ်ေနပါတယ္” လို႔မရူပါကေျပာပါတယ္။
လက္ဖက္ရဲ႕သေဘာတရားအရေတာင္တန္းအျမင့္ပိုင္းမွာစိုက္ႏိုင္ေလ အနံ႔အရသာနဲ႔ antioxidant ၾကြယ္၀ေလျဖစ္တဲ့အတြက္ ရွမ္းျပည္နယ္ကေတာင္တန္းေတြဟာလက္ဖက္စိုက္ပ်ိဳးဖို႔ ေနရာေကာင္းတခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ Yatharwathi Company၊ ပေလာင္လက္ဖက္စိုက္ပ်ိဳး ထုတ္လုပ္တင္ပို႔ ေရာင္းခ်သူမ်ားအသင္း (Ta’ang Tea World Co., Ltd)၊ အေမရိကားမွ Burma Superstar စားေသာက္ဆုိင္တို႔ႏွင့္ပူးေပါင္းျပီးႏုိင္ငံတကာအဆင့္မီ ေအာ္ဂဲနစ္လက္ဖက္စိုက္ပ်ိဳးဖို႔ စီစဥ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ႏုိင္ငံတကာအဆင့္မီေအာ္ဂဲနစ္လက္မွတ္ရဖို႔ကေတာ့ေတာ္ေတာ္ခက္ခဲပါတယ္။ ေျမဆီလႊာမွာဓာတုဓာတ္ၾကြင္း၊ ပိုးသတ္ေဆးအၾကြင္းအက်န္ပါမပါစစ္ေဆးရသလို၊ အသံုးျပဳတဲ့ေရနဲ႔အပင္မ်ိဳးမွာလည္းဓာတုေဗဒပစၥည္းေတြပါ၀င္မႈမရွိေအာင္ဂရုစိုက္ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္မိရိုးဖလာနည္းေတြနဲ႔အသားက်ေနတဲ့ေတာင္သူေတြကို ေအာ္ဂဲနစ္စိုက္ပ်ိဳးနည္းေတြရွင္းျပသင္ၾကားေပးရတာကလည္းစိန္ေခၚမႈတခုပါ။
“ဥပမာတခုေျပာရရင္ ျမက္ပင္ဆိုတာႏႈတ္ျပီး ၃ရက္ေလာက္ၾကာရင္ျပန္ထြက္တတ္တဲ့အပင္မ်ိဳးပါ။ ဒါေတြကိုေပါင္းသတ္ေဆးသံုးလိုက္ရင္ တလေလာက္ေအးေအးေဆးေဆးေနႏုိင္ေပမယ့္ ထြက္လာတဲ့လက္ဖက္ဟာေအာ္ဂဲနစ္မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ေတာင္သူေတြကိုစိတ္ရွည္ရွည္ထားျပီး လက္နဲ႔ပဲဆြဲႏႈတ္ေပးဖို႔ေမတၱာရပ္ခံရပါတယ္” လို႔မရူပါကရွင္းျပတယ္။
လက္ဖက္စိုက္ပ်ိဳးတဲ့အခါအသံုးျပဳတဲ့ေရဆိုရင္လည္း စီးဆင္းေနတဲ့ေရမွာဓာတုဓာတ္ၾကြင္းပါလာႏုိင္တဲ့အတြက္ အ၀ီစိတြင္းထဲကေရကိုပဲဓာတုဓာတ္ၾကြင္းပါမပါစစ္ေဆးျပီးအသံုးျပဳတဲ့အထိအႏုစိတ္ရပါတယ္။
၄ႏွစ္ ၅ႏွစ္ေလာက္ၾကိဳးစားျပီး အခက္အခဲမ်ားစြာျဖတ္သန္းခဲ့ျပီးေနာက္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း နမ့္ဆန္ေဒသ ဇယန္းၾကီးရြာမွာစိုက္ပ်ိဳးတဲ့ လက္ဖက္ဟာ (USDA & EU) ေအာ္ဂဲနစ္လက္မွတ္ရသြားခဲ့ပါတယ္။ ယခု Paline အမွတ္တံဆိပ္လက္ဖက္ကို အေမရိကားဆီအဓိကတင္ပို႔လ်က္ရွိျပီး ထိုင္၀မ္၊ အိႏၵိယ၊ ထိုင္း၊ စင္ကာပူႏုိင္ငံတို႔ကလည္းမွာယူလ်က္ရွိေၾကာင္းသိရပါတယ္။ ဥေရာပမွာဆိုရင္ဂ်ာမနီႏုိင္ငံကိုစတင္ထိုးေဖာက္ဖို႔ စီစဥ္ေနေၾကာင္း မရူပါကဆိုတယ္။
ႏိုင္ငံတကာေစ်းကြက္မွာ Paline ဆိုျပီးနာမည္တလံုးတည္ေဆာက္ႏုိင္သလို ျပည္တြင္းေစ်းကြက္မွာလည္းရွမ္းေရႊေတာင္ဟာပရိသတ္လက္ခံမႈရေအာင္ဘယ္လိုၾကိဳးစားခဲ့သလဲ ေမးၾကည့္တဲ့အခါမွာေတာ့ “မိဘရဲ့လက္ဖက္လုပ္ငန္းကို ၁၉၈၅ ခုႏွစ္ေလာက္ကတည္းက လက္ဖက္ႏွင့္အေၾကာ္စံုလက္ကားဆိုင္ေလးကို ေညာင္ပင္ေလးေစ်းမွာ စတင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လက္ဖက္ကိုတြင္က်ယ္စြာလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္ မႏၲေလးသို႔ ေျပာင္းေရြ႔ခဲ့ျပီး ပြဲရံုလုပ္ငန္းစတင္ခဲ့တယ္။ ၂၀၀၃ခုႏွစ္မွာ ကုန္ၾကမ္းမွ ရွမ္းေရႊေတာင္ရွဴးရွဲလက္ဖက္နာမည္ျဖင့္ ကုန္ေခ်ာစတင္ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ခ်ီခဲ့ပါတယ္။ အဓိကထုပ္ပိုးမႈေကာင္းဖို႔ ေလလံုဖို႔ အရသာ၊ Packaging အမ်ားနဲ႔မတူဖို႔ စဥ္းစားရပါတယ္။ လက္ဖက္ရဲ႕သေဘာကေလထုနဲ႔ထိေတြ႔ျပီး ၃ရက္ေလာက္ၾကာရင္ contamination (ပိုး၀င္ျခင္း) စျဖစ္တယ္ေလ။ ဒါေၾကာင့္ရပ္ေ၀းေဒသကလူေတြလည္းလက္ဖက္၀ယ္ျပီးအလြယ္တကူ သယ္ေဆာင္သြားႏိုင္ဖို႔သပ္ရပ္တဲ့လံုျခံဳတဲ့ထုပ္ပိုးမႈကိုသံုးခဲ့တဲ့အျပင္ ေစ်းကြက္မွာလဲ ဒီလိုထုပ္ပိုးမႈ႕နဲ႔ ဘယ္မွာမွမရွိေသးတဲ့အတြက္ အခ်ိန္ခဏေလးအတြင္းမွာ လူထုလက္ခံမႈရလာပါတယ္” လို႔မရူပါကေျပာပါတယ္။
မႏၱေလးၿမိဳ႕၇၃လမ္းနဲ႔ ၃၂လမ္းေထာင့္မွာဖြင့္လွစ္ထားတဲ့ Yatharwathi ရဲ႕ Paline လက္ဖက္ showroom ဟာႏုိင္ငံျခားသားဧည့္သည္ေတြ ျမန္မာ့လက္ဖက္သုပ္ကိုျမည္းစမ္းၾကည့္ဖို႔ေနရာေကာင္းေလးတခုပါပဲ။ လက္ဖက္ကိုတခါမွမစားဖူးတဲ့သူေတြကိုဆြဲေဆာင္ဖို႔ က်န္းမာေရးနဲ႔ညီညြတ္တဲ့စားေသာက္နည္းအျဖစ္ ေျပာင္းလဲျပီး လက္ဖက္သုပ္ထဲနဂါးေမာက္သီး၊ ပန္းသီးစတဲ့ ရာသီေပၚအသီးအႏွံေတြထည့္ျပီး ျပင္ဆင္ျဖစ္ခဲ့တာပါလို႔မရူပါကဆိုတယ္။ ခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့မရူပါဟာ အသားငါးဟင္းလ်ာေတြျပင္ဆင္တဲ့ေနရာမွာပါ လက္ဖက္ကိုထည့္သံုးရင္း အရြယ္ ၃ပါးမေရြးလက္ဖက္စားသံုးႏုိင္ေအာင္တီထြင္လ်က္ရွိပါတယ္။
“က်န္းမာေရးႏွင့္ညီညြတ္တဲ့ Organic လက္ဖက္ကို ေဘးဥပါဒ္ျဖစ္ေစတဲ့ အခ်ိဳမႈန္႔၊ ဆီ ထည့္မည့္အစား က်န္းမာေရးႏွင့္ညီညြတ္တဲ့ စားေသာက္ပံု အေနအထိုင္ေျပာင္းလဲရင္ ျပည္တြင္းသာမက ျပည္ပႏိုင္ငံျခားသားေတြပါ စားခ်င္လာမယ္။ အစ္မတို႔က အခ်ိဳမႈန္႔လံုး၀မသံုးဘဲ အခ်ိဳမႈန္႔အစား ပန္းသီးနဲ႔ခ်ိဳတဲ့အသီးအႏွံေလးေတြ အစားသံုးေပးျခင္းအားျဖင့္ က်န္းမာေရးႏွင့္ညီညြတ္သြားပါမယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ ဆိုင္ကိုလာတာမ်ားပါတယ္။ ခုဆိုသူတို႔ေတာင္မွ ေရေႏြးၾကမ္းေသာက္၊ လက္ဖက္သုပ္စားတဲ့ ဓေလ့ရေနပါျပီ။”
၂၀၁၄ေလာက္ကစျပီး တႏွစ္ကို တန္ ၂၀ ၀င္ကြန္တိန္နာတလံုးစာႏိုင္ငံျခားတင္ပို႔ေနရာကေန ၂၀၁၈ခုႏွစ္မွာကြန္တိန္နာ ၂လံုးတင္ပို႔ရတဲ့အထိႏုိင္ငံျခားသားပရိသတ္ေတြရဲ႕အားေပးမႈရလာခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု San Francisco Bay မွာရွိတဲ့ Burma Superstar စားေသာက္ဆိုင္မွာဆိုရင္လက္ဖက္သုပ္မပါရင္ထမင္း၀ိုင္းမျဖစ္ဘူးလို႔ဆိုရေလာက္ေအာင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသားေတြကႏွစ္သက္ၾကတယ္လို႔မရူပါကဆိုတယ္။
“အစ္မကိုျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပထမဆံုး ကမာၻ႕အသိအမွတ္ျပဳေအာ္ဂဲနစ္လက္မွတ္ရလက္ဖက္လားလို႔ေမးရင္ ‘ျမန္မာမွာတင္မဟုတ္ဘူး၊ ကမာၻမွာပါပထမဆံုး’ လို႔ျပန္ေျဖမိတယ္။ လက္ဖက္အစိုစားတာကမာၻမွာျမန္မာတႏုိင္ငံတည္းသာရွိပါတယ္။ ဒီလိုကိုယ့္ႏုိင္ငံရဲ႕အစားအစာကိုကမာၻ႔ေအာ္ဂဲနစ္အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္ယူျပီးႏိုင္ငံတကာျဖန္႔ျဖဴးႏိုင္တဲ့အတြက္ အရမ္းလည္းဂုဏ္ယူပါတယ္” လို႔မရူပါကျပံဳးရင္းေျပာပါတယ္။
ရန္ကုန္မွာေတာ့ Paline အမွတ္တံဆိပ္ထုတ္ကုန္ေတြကို City Mart ၊ Marketplace နဲ႔ Go Green တို႔မွာ အဓိက ၀ယ္ယူရရွိႏုိင္ပါတယ္။မႏၱေလးမွာလိုပဲ ရန္ကုန္မွာ showroom ေလးတခုဖြင့္ဖို႔ၾကိဳးစားေနတယ္လို႔လည္း မရူပါကဆိုပါတယ္။ “Made with Love” ဆိုတဲ့ slogan အတိုင္းေမတၱာေစတနာအျပည့္နဲ႔ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ မရူပါနဲ႔ကိုမ်ိဳး၀င္းေအာင္တို႔ရဲ႕လက္ဖက္သုပ္ပန္းကန္ေလးေတြဟာ ႏုိင္ငံတကာက မိသားစုထမင္း၀ိုင္းေတြမွာ တေန႔ေနရာယူလာႏုိင္မယ္လို႔ယံုၾကည္မိပါတယ္။
