ႏိုင္ငံအသီးသီးကတရားေရးစနစ္ေတြဟာဘယ္လိုမုဒိမ္းမႈမ်ိဳးကိုမဆိုက်ဴးလြန္သူေတြကိုၾကီးေလးတဲ့ျပစ္ဒဏ္ေတြခ်မွတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီေဆာင္းပါးမွာမုဒိမ္းမႈနဲ႔ပတ္သက္ျပီးအၾကီးေလးဆံုးျပစ္ဒဏ္ေတြေပးတဲ့ႏိုင္ငံေတြအေၾကာင္းေျပာျပခ်င္ပါတယ္။
အိႏၵိယ
အိႏၵိယမွာ ၂၀၁၃ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းကစျပီး သက္ငယ္မုဒိမ္းမႈက်င့္မႈက်ဴးလြန္တဲ့သူေတြကို ေထာင္ဒဏ္တစ္သက္တစ္ကၽြန္း (၁၄ႏွစ္)၊ အမႈအရမ္းၾကီးရင္ေတာ့ ေသဒဏ္ေပးတဲ့တရားစီရင္ေရးကိုက်င့္သုံးလာပါတယ္။ ဒီတရားစီရင္ေရးဥပေဒသစ္မွာ မုဒိန္းမႈမွန္သမွ်အက်ံဴး၀င္ပါတယ္။
ျပင္သစ္
ျပင္သစ္နိုင္ငံမွာ မုဒိမ္းမႈက်ဴးလြန္တဲ့သူကုိ ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္ (၁၅ႏွစ္) ခ်မွတ္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့အမႈၾကီးရင္ ၾကီးတဲ့အေလွ်ာက္ ေထာင္ဒဏ္ႏွစ္ (၃၀) အထိခ်မွတ္ႏုိင္ပါတယ္။
တရုတ္
ကြန္ျမဴနစ္စနစ္က်င့္သုံးတဲ့ႏုိင္ငံျဖစ္တဲ့အေလ်ာက္ ဒီလိုျပစ္မႈမ်ိဳးကိုဒဏ္ေပးတဲ့စနစ္က အေတာ္ေလးျပင္းထန္ပါတယ္။ မည္သည့္မုဒိမ္းမႈမ်ိဳးမဆို ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ေၾကာင္း ထင္ရွားရင္ေသဒဏ္ေပးပါတယ္။ ဒါတင္မကပါဘူး၊ အခ်ိဳ႕အမႈေတြက်ေတာ့ က်ဴးလြန္သူကို သင္းကြပ္တဲ့စနစ္ကိုက်င့္သုံးပါေသးတယ္။
ေဆာ္ဒီအာေရဗ်
ေတာ္ေတာ္ေလးရက္စက္တဲ့ျပစ္ဒဏ္ပါ။ ေသဒဏ္ဆိုေပမယ့္ ၾကိဳးေပးတာမ်ိဳး၊ ေဆးထုိးကြပ္မ်က္တာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ က်ဴးလြန္တဲ့သူကိုစိတ္ျငိမ္ေဆးေပးျပီး လူလယ္ေကာင္မွာေခါင္းျဖတ္အျပစ္ေပးတာပါ။ ျပီးေတာ့ မူးယစ္ေဆး၀ါးနဲ႔ပတ္သက္ရင္လည္း ဒီေခါင္းျဖတ္တဲ့စနစ္ကိုပဲက်င့္သုံးပါတယ္။
ေျမာက္ကိုးရီးယား
အာဏာရွင္စနစ္ကိုက်င့္သုံးတဲ့ ဒီႏိုင္ငံမွာ မုဒိမ္းမႈက်ဴးလြန္တဲ့သူေတြကို ေသနတ္နဲ႔ပစ္သတ္ျပီး တရားစီရင္ပါတယ္။
အာဖဂန္နစၥတန္
ကဲ ဒီႏုိင္ငံလည္း ျပင္းထန္တဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္ကို က်င့္သုံးပါတယ္။ ေခာင္းကို ေသနတ္နဲ႔ပစ္ျပီး ကြပ္မ်က္တဲ့စနစ္နဲ႔ ၾကိဳးေပးတဲ့ စနစ္နဲ႔ က်ဴးလြန္သူကို အျပစ္ေပးပါတယ္။
အီဂ်စ္
ဒီႏိုင္ငံကလည္းၾကိဳးေပးတဲ့စနစ္ကိုေသဒဏ္အျဖစ္ က်င့္သုံးေနဆဲႏိုင္ငံအနည္းငယ္ထဲမွာပါ၀င္ပါတယ္။ မုဒိမ္းမႈက်ဴးလြန္သူေတြကိုလည္းဒီလိုပဲအျပစ္ေပးေလ့ရွိတယ္။
အီရန္
မုဒိမ္းမႈတရားခံေတြကို ၾကိဳးေပးတဲ့စနစ္နဲ႔ အျပစ္ေပးတယ္။ အရပ္သားတရားစီရင္ေရးက်ရင္ ေက်ာက္ခဲေတြနဲ႔ မေသမခ်င္းပစ္သတ္တဲ့စနစ္ကို သုံးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ၀မ္းနည္းစရာေကာင္းတာက မုဒိမ္းက်င့္ခံရတဲ့သူကို အျပစ္တင္တဲ့ဓေလ့ၾကီးစိုးေနတုန္းပါပဲ။
အစၥေရး
ဒီႏုိင္ငံမွာေတာ့ မုဒိမ္းမႈတရားခံကို ေထာင္ႏွစ္ရွည္ (၁၆ႏွစ္) ခ်မွတ္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ဒီျပစ္ဒဏ္က လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာေစာ္ကားမႈအားလံုးအတြက္အက်ံဴး၀င္ပါတယ္။
USA
ဒီႏုိင္ငံမွာေတာ့ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြကို သူတို႔ေသတဲ့အထိ ေထာင္ထဲမွာအက်ဥ္းခ်ထားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္နယ္တခုစီအလိုက္အျပစ္ေပးပံုခ်င္းေတာ့ကြာျခားတယ္။ ဥပမာ အလာဘားမားမွာဆိုရင္ သက္ငယ္မုဒိမ္းက်ဴးလြန္သူေတြကိုေထာင္ခ်တဲ့အျပင္ ေဆးနဲ႔သင္းကြပ္တဲ့နည္းသံုးျပီးမွေထာင္ထဲကလႊတ္ေပးပါတယ္။ ဒီလိုတရားခံေတြနဲ႔ထိုက္တန္တဲ့ျပစ္ဒဏ္တစ္ခုလို႔တခ်ိဳ႕ကယူဆၾကတယ္။
(စာၾကြင္း – ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့ ၁၂ႏွစ္ေအာက္မိန္းကေလးကို မုဒိမ္းမႈက်ဴးလြန္သူေတြကို ေထာင္ဒဏ္တသက္ျဖစ္ေစ၊ ႏွစ္ ၂၀ျဖစ္ေစျပစ္ဒဏ္ေပးေလ့ရွိပါတယ္။ Victoria ေတြထပ္မေပၚလာေစဖို႔ ကေလးေတြကိုအတူလက္တြဲကာကြယ္ၾကပါစို႔။)
By Gam Seng Maw & Nay Thiha
