ကျန်စစ်သားရဲ့ နှလုံးသည်းပွတ် မဏိစန္ဒာခင်ဦး မွေးဖွားရာမြေ၊ ရာဇဝင်ထဲက မွန်သူရဲကောင်းတွေရဲ့ ဘူမိနက်သန်၊ တပင်ရွှေထီးနဲ့ ဘုရင့်နောင်တို့လို ဘုရင်တွေ နန်းစိုက်စိုးစံခဲ့ရာ နေရာဌာနသည်ကား အခြားမဟုတ်။ ဥဿာ ခေါ် ပဲခူးပဲဖြစ်ပါတယ်။
ပဲခူးသူ ခင်ဦးနဲ့ အနော်ရထာ၊ ကျန်စစ်သားတို့ရဲ့ သုံးပွင့်ဆိုင် အချစ်ဇာတ်လမ်းဟာ ယနေ့ခေတ်ထိ လူပြောများနေဆဲပါ။ ဟံသာဝတီ ခေါ် ပဲခူး ပြည့်ရှင် မွန်ဘုရင်တွေနဲ့ အင်းဝဘုရင်အစဥ်အဆက် နှစ်လေးဆယ်ကျော်ကြာ လက်ရုံးရည်၊ နှလုံးရည် အားပြိုင်ပွဲတွေဟာလည်း ရာဇဝင်မှာ စာတင်ထိုက်ခဲ့ပါတယ်။ ရာဇဓိရာဇ်နဲ့ ရှင်စောပုတို့ သားအဖတွေဟာလည်း ဟံသာဝတီရွှေနန်းရှင်တွေဖြစ်ပါတယ်။
ဘုရင့်နောင်ရဲ့ ဒုတိယ မြန်မာနိုင်ငံတော်ဟာလည်း ပဲခူးမှာ အခြေစိုက်ခဲ့တာပါ။ ဘုရင့်နောင်ဟာ ကမ္ဘောဇသာဒီ နန်းတော်ရာမှာ စိုးစံကာ ဘုန်းတန်ခိုးအာဏာစက်ကို ချဲ့ထွင်ခဲ့ပါတယ်။
ဗညားဒလဟာလည်း ပဲခူးမှာ ခြေကုပ်ယူကာ အလောင်းဘုရားနဲ့ ဖက်ပြိုင်ရင်ဆိုင်ခဲ့ပါသေးတယ်။ ဒုတိယ အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ စစ်ပွဲအပြီးမှာလည်း ပဲခူးဟာ အင်္ဂလိပ်တို့ ရုံးစိုက်ရာမြို့ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကတော့ သမိုင်းဖြစ်စဥ်တွေမှာ ပဲခူးရဲ့ အရေးပါ အရာရောက်ခဲ့ပုံတွေဖြစ်ပါတယ်။
ပဲခူးဟူသော အမည်နာမသည်ကား မွန်ဘာသာစကားနဲ့ ပဂိုးလို့ အသံထွက်ပြီး လှပသောမြို့ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ကို ဆောင်ပါတယ်။ ယခုအခါ လူဦးရေ ငါးသိန်းကျော် မှီတင်းနေထိုင်ကြတဲ့ ပဲခူးဟာ ၁၆ ရာစုဝန်းကျင်မှာ လူဦးရေ နှစ်သိန်းနီးပါး နေထိုင်သွားလာခဲ့ကြတဲ့ ကမ္ဘာ့မြို့ကြီးတမြို့ ဖြစ်ခဲ့တာပါ။
၁၀ ရာစုနှစ်ဝန်းကျင်ဆီက ရွှေမော်ဓောစေတီ၊ ဤဘဒ္ဒကမ္ဘာမှာ ပွင့်တော်မူလေပြီးသော ဘုရားလေးဆူကို ရည်မှန်းကာ တည်ထားတဲ့ ကျိုက်ပွန် အခေါ် ရုပ်ပွားတော်လေးဆူ၊ ဘုရင့်နောင်ရဲ့ ကောင်းမှုတော် မဟာစေတီ၊ ဓမ္မစေတီမင်းရဲ့ အလှူတော် ကလျာဏီသိမ်တော်ကြီး၊ မြတ်ဗုဒ္ဓဗျာဒိတ်တော် ထားရှိခဲ့ရာ ဟင်္သာကုန်းဘုရား၊
လျောင်းတော်မူ စိန်သာလျောင်းဘုရားနဲ့ ရွှေသာလျောင်းဘုရား စတာတွေဟာ ပဲခူးမြို့မှာ ဗုဒ္ဓသာသနာ နေလိုလလိုထွန်းလင်းခဲ့ကြောင်း သမိုင်းသက်သေတွေပါပဲ။
ကမ္ဘောဇသာဒီ နန်းတော်ရာသစ်ကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ရှေးခေတ်ဟံသာဝတီရဲ့ ကြီးကျယ်ခမ်းနား တန်ခိုးထွားခဲ့ပုံတွေကို ပြန်လည်မြင်ယောင်နိုင်ပါတယ်။
တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်တို့ ကျင်လည်ကျက်စားရာမိုးယွန်းကြီးအင်းဘေးမဲ့တောဟာလည်း ပဲခူးမြို့နဲ့ မဝေးလှတဲ့ နေရာမှာ တည်ရှိပါတယ်။
ဓမ္မစေတီ မင်းတူးဖော်ခဲ့တဲ့ လိပ်ပြာကန်ဟာ ပဲခူး မြို့လယ်မှာပါ။
ပဲခူးဟာ ဒေါက်တာကျော်စိန်၊ လင်းယုန်နီ၊ ဗန်းမော်တင်အောင်၊ သာဓုတို့လို စာပေအကျော်အမော်တွေ မွေးဖွားခဲ့ရာ ဒေသဆိုလည်း မမှားပါဘူး။ ဤသည်ကား ရာဇဝင်ထဲက ရွှေမြို့တော်ကြီး ဟံသာဝတီပဲခူးရဲ့ အကြောင်း အကျဥ်းချုပ် ဖြစ်ပါတယ်။
Wai Lin, Nine Thuwun
Source – Wiki
