By Nay Thiha
က်ေနာ္တုိ႔သတိမထားမိလိုက္ခ်ိန္မွာဓာတုေဗဒပစၥည္းေတြနဲ႔ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ထားတဲ့ ဟင္းသီးဟင္းရြက္နဲ႔အသီးအႏွံေတြဟာ ေစ်းဆိုင္ေတြနဲ႔ထမင္း၀ိုင္းေတြမွာေနရာယူလာၾကတယ္။ အသီးအႏွံေတြစိုက္ပ်ိဳးတဲ့အခါပိုးမႊားရန္ကုိကာကြယ္ဖို႔ အထြက္ႏႈန္းတုိးဖို႔အတြက္ ပိုးသတ္ေဆးနဲ႔ဓာတ္ေျမၾသဇာေတြသံုးလာၾကတာ အေလ့အထတခုလိုျဖစ္လာပါျပီ။
ဒါေပမယ့္အခုေနာက္ပိုင္းမွာေအာ္ဂဲနစ္စိုက္ပ်ိဳးေရးေခတ္စားလာခဲ့ျပီး ဓာတုကင္းစင္တဲ့အသီးအႏွံေတြကို ျမတ္ျမတ္ႏိုးႏိုး၀ယ္ယူစားသံုးသူေတြရွိလာပါတယ္။ အေရအတြက္အားျဖင့္နည္းေသးေပမယ့္ Farmers’ Market လို ဓာတုကင္းစင္တဲ့ထုတ္ကုန္ေတြကိုျမွင့္တင္ေပးေနတဲ့ေစ်းကြက္ေတြရွိလာတာေတြ႔ရတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းကိုေလ့လာႏိုင္ဖို႔သဘာ၀အတုိင္းသာစိုက္ပ်ိဳးထားတဲ့ထုတ္ကုန္ေတြကိုေစ်းကြက္ထဲျဖန္႔ေ၀ေပးေနတဲ့ Organic Valley ရဲ႕တည္ေထာင္သူမေၾကးမုံလြင္နဲ႔စကားေျပာၾကည့္ခဲ့ပါတယ္။
“အစ္မက IT နယ္ပယ္ကလာတာပါ။KMD မွာ ၁၃ႏွစ္ေလာက္အလုပ္လုပ္ခဲ့တယ္။ ျပီးေတာ့ Telenor Myanmar မွာလုပ္ခဲ့ေသးတယ္။ ၀န္ထမ္းဘ၀နဲ႔ႏွစ္ ၂၀ေက်ာ္ေလာက္ေနခဲ့ျပီးေတာ့ ကိုယ္ပိုင္လုပ္ငန္းတခုလုပ္ခ်င္တာနဲ႔လိုက္ေလ့လာၾကည့္တယ္။ ၀န္ထမ္းဘ၀ကထြက္ျပီး freelancer လုပ္လိုက္ volunteer လုပ္လိုက္နဲ႔ေနေနခ်ိန္မွာအစ္မသူငယ္ခ်င္းတေယာက္ကဆလပ္ရြက္ထုပ္ေလးတခုလက္ေဆာင္ေပးေတာ့ဒီလိုလတ္ဆတ္တဲ့အသီးအရြက္ေတြကိုအျမဲစားခ်င္တဲ့စိတ္ျဖစ္လာတယ္။ ျပီးေတာ့သူမ်ားေတြကိုပါလတ္ဆတ္ျပီးဓာတုေဗဒကင္းေ၀းတဲ့အသီးအႏွံေတြစားေစခ်င္တာနဲ႔ဒီလုပ္ငန္းကိုစျဖစ္ခဲ့တာပါ” လုိ႔မေၾကးမံုကဆုိတယ္။
၂၀၁၈ခုႏွစ္ ေမလကဟင္းသီးဟင္းရြက္ထုတ္ကုန္ ၆မ်ိဳးနဲ႔စတင္ခဲ့တဲ့ Organic Valley မွာ အခုဆိုရင္ေတာ့ ထုတ္ကုန္ ၆၀ေက်ာ္အထိရွိလာခဲ့ပါျပီ။ မေၾကးမံုဟာစိုက္ခင္းရွင္ေတြကိုစာခ်ဳပ္နဲ႔စိုက္ပ်ိဳးေစျပီး ထြက္ကုန္ေတြကိုျပန္လည္၀ယ္ယူတဲ့ contract farming ပံုစံနဲ႔သူ႔စီးပြားကိုလည္ပတ္ပါတယ္။ အခုသူနဲ႔ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္ေနတဲ့စိုက္ခင္း ၆ခုအထိရွိလာျပီး ၄ခုကရွမ္းျပည္နယ္မွာရွိျပီး ရန္ကုန္နဲ႔ ျပင္ဦးလြင္မွာတခုစီရွိတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။
“လူေတြကအစ္မသီးႏွံေတြကို organic certificate ရျပီးျပီလားလို႔ေမးၾကတယ္။ အမွန္ေတာ့ေအာ္ဂဲနစ္အစစ္ အမွန္ျဖစ္ဖို႔ဆိုတာ ေျမ၊ ေရ၊ ေလကအစဓာတုသန္႔စင္ေနဖို႔လိုပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့အစ္မအေနနဲ႔ ပိုးသတ္ေဆးနဲ႔ဓာတ္ေျမၾသဇာကင္းေ၀းဖို႔ကိုအဓိကလုပ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ေစ်းကြက္ထဲမွာ chemical-free လို႔ပဲေျပာတယ္။ စက္ပစၥည္းေတြနဲ႔ဘယ္အခ်ိန္မွာစစ္စစ္ဓာတုကင္းေ၀းေၾကာင္းအာမခံႏုိင္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းက်ရင္ေတာ့ organic certificate ရေအာင္လုပ္ဖို႔လည္းအစီအစဥ္ရွိပါတယ္။”
ေစ်း၀ယ္သူေတြအေနနဲ႔ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြ၀ယ္ယူတဲ့အခါအေရာင္အေသြးလွျပီး အရြယ္အစားၾကီးတဲ့ထုတ္ကုန္ေတြကိုသာ ေရြး၀ယ္ေလ့ရွိတဲ့အေလ့အထနဲ႔ပတ္သက္လို႔ မေၾကးမံုကသူ႔ရဲ႕အေတြ႔အၾကံဳကိုခုလိုေျပာျပပါတယ္။
“ပန္းေဂၚဖီစိမ္းဆိုရင္စိမ္းဖန္႔ေနမွလူေတြကသေဘာက်ၾကတယ္။ အစ္မဆီကထြက္ကုန္ေတြဟာ supermarket ေတြေပၚေရာက္ျပီး ၁ရက္ ၂ရက္ၾကာရင္၀ါသြားတာဘာလို႔လဲလုိ ့ ၀ယ္သူေတြက အျမဲေမးေလ့ရွိပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ပန္းေဂၚဖီစိမ္းဟာသူ႔သဘာ၀အရအ၀ါေရာင္အပြင့္ေလးေတြပြင့္တာပါ။ အျမဲတမ္းစိမ္းေနတယ္ ဆုိကတည္းကသဘာ၀မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။”
တကယ္ေတာ့ေအာ္ဂဲနစ္ထြက္ကုန္ဆိုတာသာမန္စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ထားတဲ့ထြက္ကုန္ေတြထက္စာရင္ စားရိတ္စကပိုျမင့္ပါတယ္။ စိုက္ခင္းေတြကိုအမိုးအကာေအာက္မွာစနစ္တက်စိုက္ပ်ိဳးရသလို ပိုးက်ျပီဆိုရင္လည္းပိုးသတ္ေဆးသံုးလို႔မျဖစ္တဲ့အတြက္တခင္းလံုးပ်က္စီးသြားတာမ်ိဳးရွိတတ္ပါတယ္။
ေစ်းကြက္ထဲမွာယွဥ္ျပိဳင္ႏုိင္တဲ့ႏႈန္းထားတခုျဖစ္ေအာင္ဘယ္လိုလုပ္လဲလို႔ေမးၾကည့္တဲ့အခါ “အစ္မဒီအလုပ္စလုပ္ေတာ့ စိုက္ခင္းၾကီးေတြရွိေပမယ့္ စိုက္ခင္းရွင္ေတြအေနနဲ႔ဘာစိုက္ရမွန္းမသိသလို ေစ်းကြက္လည္းမရွာတတ္ေသးဘူး။ ဆလပ္ရြက္တထုပ္ရဲ႕တန္ဖိုးကတကီလိုကို ၂ေသာင္းေလာက္ရွိတယ္။ အခုစားသံုးသူေတြမ်ားလာေတာ့ပိုစိုက္ႏိုင္လာတယ္။ ပိုစိုက္ေတာ့ေစ်းႏႈန္းလည္းက်သြားပါတယ္။ တႏွစ္အတြင္းမွာဆလပ္ရြက္ဆုိ ၁ေသာင္းေလာက္အထိက်သြားတယ္” လို႔ေျပာပါတယ္။
စိုက္ခင္းေတြကေနရန္ကုန္မွာရွိတဲ့ျဖန္႔ျဖဴးေရးရံုးနဲ႔ဆုိင္ေတြအထိ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ရာမွာက်သင့္တဲ့ စားရိတ္ကေတာ့စိန္ေခၚမႈတခုအေနနဲ႔ရွိေနဆဲပါ။
“အခင္းထဲသြား၀ယ္ရင္ပန္းေဂၚဖီထုပ္တခုရဲ႕တန္ဖိုးဟာ ၃၀၀ေလာက္ပဲရွိတယ္။ ရန္ကုန္ေရာက္တဲ့အခါ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ခထည့္ေပါင္းလိုက္ေတာ့ ၇၀၀ျဖစ္သြားတယ္။ အစ္မအေနနဲ႔ ၀န္ထမ္းခနဲ႔ အလုပ္လုပ္ရာမွာကုန္က်တဲ့စားရိတ္ေတြကာမိဖို႔အတြက္ဆို ၁၀၀၀နဲ႔ျပန္ေရာင္းမွျဖစ္ေတာ့မယ္ေလ။ စားသံုးသူဒီထက္ပိုမ်ားလာရင္ေတာ့ယာဥ္တစီးထဲမွာပိုမ်ားမ်ားသယ္ႏိုင္ရင္သယ္ယူပို႔ေဆာင္ခ ပိုသက္သာသြားမွာပါ။”
အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ မေၾကးမံုဟာ City Mart, Metro Wholesale Myanmar ၊ နဲ႕ အျခား ေဟာ္တယ္နဲ ့ စားေသာက္ဆုိင္ ေတြကိုျခံထြက္ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြသြင္းေနျပီး Yangon Farmers’ Market မွာလည္းအပတ္စဥ္စေနေန႕တုိင္း သူ႔ထြက္ကုန္ေတြကိုေရာင္းခ်လ်က္ရွိပါတယ္။
Organic Valley ရဲ႕ကုန္စည္ေတြကိုထုတ္ပိုးတဲ့အခါပလတ္စတစ္ကိုတတ္ႏိုင္သမွ်အနည္းဆံုးသံုးထားျပီး ငွက္ေပ်ာဖတ္လိုသဘာ၀ပစၥည္းေတြသံုးျပီးထုတ္ပိုးထားတာကိုေတြ႔ရတယ္။ ကုန္စည္သစ္အေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ကထြက္တဲ့ဓနိရည္ကေနခ်က္လုပ္တဲ့ဓနိသကာရည္ကိုႏုိင္ငံျခားတင္ပို႔ႏုိင္မယ့္အေျခအေနထိေရာက္ေအာင္ၾကိဳးစားေနတယ္လို႔သိရတယ္။ အခ်ိဳမႈန္႔အစားထိုးကန္စြန္းဥမႈန္႔၊ က်န္းမာေရးလိုက္စားသူမ်ားအတြက္ ဆန္လံုးညိဳစတဲ့ကုန္စည္ေတြကိုလည္းစားသုံးသူမ်ားအတြက္ ေရာင္းခ်ေပးေနပါတယ္။
မိရုိးဖလာစိုက္ပ်ိဳးနည္းေတြနဲ႔အသားက်ေနတဲ့ေတာင္သူေတြကို organic သီးႏွံေစ်းကြက္အေၾကာင္းရွင္းျပရင္း ျပည္သူလူထုကုိ အက်ဳိးျပဳေစတဲ့ ဓာတုကင္းစင္တဲ့စိုက္ပ်ိဳးနည္းကို စိတ္၀င္စားလာေအာင္ ၾကိဳးစားရတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။
“လုပ္ငန္းရွင္ေတြအေနနဲ႔ကကိုယ့္စီးပြားေရးတည္ျမဲေရးကိုၾကည့္ရသလို ကိုယ့္စီးပြားေၾကာင့္သူတပါးအက်ိဳး မထိခိုက္ေအာင္လည္းၾကည့္ရမယ္လို႔ယံုၾကည္တယ္။ အစ္မအေနနဲ႔ဒီလုပ္ငန္းေၾကာင့္ေတာင္သူလယ္သမားေတြ ရဲ႕ဘ၀ကိုတဘက္တလမ္းကကူညီေဘးႏိုင္ခဲ့တဲ့အတြက္၀မ္းသာရပါတယ္။ ျပီးေတာ့ျပည္သူေတြအတြက္ ေဘးဥပဒ္ကင္းတဲ့ထြက္ကုန္ေတြေစ်းကြက္ထဲျဖန္႔ျဖဴးေပးႏိုင္ခဲ့တာကိုလည္းဂုဏ္ယူမိပါတယ္။”
